خودروی گران، بیمه گران

نتیجه اینکه از تعداد بیمه‌های بدنه کاسته می‌شود و این تغییر بیشتر به زیان افرادی است که از سطح درآمد پایین و متوسط برخوردار هستند زیرا به‌ دلیل مشکلات مالی، دیگر به خرید بیمه‌نامه بدنه تمایلی ندارند. حتی اگر نظریه آبراهام مازلو، نظریه‌پرداز آمریکایی، به‌ عنوان پدر روانشناسی انسان‌گرایانه را لحاظ کنیم، مشخص می‌شود شهروندان یک جامعه ابتدا به فکر نیازهای فیزیولوژیک خود نظیر پوشاک، خوراک و مسکن هستند و تا زمانی که این نیازشان برطرف نشود، به فکر هزینه‌کردن نیازهای دیگر از جمله بیمه نخواهند بود و این شهروندان پوشش بیمه را از سبد هزینه‌هایشان خارج می‌کنند. به واقع این تصمیم بیشتر منشأ اقتصادی دارد و تابع افزایش قیمت خودرو بر تقاضای بیمه بدنه اثر مستقیم دارد. افزون بر این با یک‌ بار تصادف، تخفیف‌های چندساله هم حذف می‌شود و حتی تخفیف‌های جذاب برای ترغیب خودروسواران به خرید بیمه بدنه هم کمتر اثر دارد.

چه باید کرد؟

یکی از گزینه‌های لازم برای ترغیب و تشویق به خرید بیمه بدنه، طراحی محصولات جدید مطابق با نیاز مشتریان متناسب با وضعیت اقتصادی شهروندان است. از جمله جدیدترین طرح‌ها که توسط برخی شرکت‌های بیمه عرضه شده، می‌توان به بیمه کیلومتری اشاره کرد به این معنا که میزان حق بیمه بدنه متناسب با تردد و پیمایش تعیین و دریافت می‌شود و این پوشش بیمه‌ای به‌ صورت درون‌شهری و برون‌شهری بر مبنای شاخص ریسک تردد سنجیده و محاسبه خواهد شد.

گزینه دیگر تشویق خریداران بیمه بدنه به پوشش ریسک نوسان قیمت یا بازار است به این معنا که به‌ دلیل افزایش قیمت خودرو لازم است تا متناسب با افزایش ارزش وسیله نقلیه بیمه‌شده هم الحاقیه گرفته شود تا به هنگام خسارت به مشکل برخورد نکنند. واقعیت این است که انتظار می‌رود صنعت بیمه با در نظر گرفتن مشکلات اقتصادی و اولویت‌های نیاز طبقات مختلف جامعه، اقدام به طراحی بیمه‌های خرد در رشته بیمه بدنه کند و جهت پوشش جهش حق بیمه بدنه به‌ دلیل افزایش چشمگیر قیمت خودرو، راهکار این است که پوشش‌های اضافی در هر گروه خودرویی شناسایی و برای پوشش ریسک آن خدمات جدیدی طراحی و معرفی شود.

نتیجه یک پژوهش نشان می‌دهد: در حالی‌ که بیمه بدنه خودرو در اکثر کشورهای دنیا به‌ویژه در کشورهای پیشرفته، یکی از رشته‌های پرفروش بیمه‌ای و به‌ عنوان یکی از اصلی‌ترین پوشش‌های بیمه‌ای مورد توجه مردم است، در ایران هنوز به جایگاه مطلوب خود نرسیده و تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله زیادی دارد. آمارهای موجود نشان می‌دهد حداکثر ۱۴درصد خودروها دارای بیمه بدنه هستند و به‌ رغم ارائه تسهیلات متنوع و حتی نرخ های غیر متعارف از برخی شرکت‌های بیمه، هنوز وضع مناسب نیست و مردم علاقه‌ای برای خرید بیمه بدنه ندارند.

بر اساس داده‌های سالنامه آماری صنعت بیمه، تعداد بیمه‌های بدنه صادرشده از دو میلیون و ۴۸۶ هزار و ۷۷۰ بیمه‌نامه در سال ۱۳۹۰ به سه میلیون و ۸۷۱ هزار و ۴۲۶ بیمه‌نامه در سال ۱۳۹۹ رسیده که بیانگر رشد ۵۵درصدی است اما نکته اینجاست که رشد تعداد خودروهای موجود فراتر از این آمارهاست؛ تا جایی که سهم بیمه بدنه خودرو از کل بازار بیمه از ۵.۲ درصد در سال ۱۳۹۵ به ۸.۹درصد در سال ۱۳۹۹ رسیده و پس از آن در سال ۱۴۰۰ به ۷.۷درصد کاهش یافته است.

خرید بیمه بدنه در ایران بر خلاف رشته ثالث اجباری نیست، تردد ۸۳۶ درصد خودروها بدون بیمه بدنه نشان می‌دهد عواملی چون ناتوانی مالی خودروسواران، نارضایتی مطلوب از خسارت‌های پرداختی، حجم بالای کسورات اعمال‌شده پس از وقوع حادثه در شکل‌گیری پدیده بیمه‌گریزی در رشته بدنه خودرو نقش داشته باشد.

بدیهی است که شرکت‌های بیمه تلاش دارند تا با فروش بیشتر بیمه بدنه خودرو، هم سهم بیشتری از بازار را به‌ دست آورند و هم اینکه ریسک ناشی از فروش بیمه شخص ثالث را تعدیل کنند. اما آمارها بیانگر این است که غالب شرکت‌های بیمه برنامه‌ای برای تعدیل پرتفوی خود در رشته بیمه خودرو نداشته‌اند؛ تا جایی که تنها برخی شرکت‌ها نظیر بیمه آسیا، تعاون، ایران و پارسیان توانسته‌اند سهم بیمه بدنه را از کل فروش سالانه خود به بالای ۱۰ درصد برسانند. نتیجه اینکه هر چند صنعت بیمه به‌ طور مستقیم نمی‌تواند باعث تعدیل حق بیمه بدنه خودرو در شرایط افزایش قیمت خودرو شود، اما در اقتصاد علاوه بر متغیر قیمت، متغیرهای دیگری چون رضایت مشتریان، خدمات متمایز و متفاوت متناسب با سنجش ریسک خودروسواران و تفکیک آنها از یکدیگر، می‌تواند راه را برای خرید بیشتر بیمه بدنه خودرو هموار کند.»